Forum Makina

Forum Makina dergisi olarak, önceki sayılarımızda başlattığımız ve ilk olarak Gebze-Orhangazi-İzmir Otoyol Projesi kapsamında yer verdiğimiz Sitech-Eurasia Makine Kontrol Sistemleri yazı dizimizi, diğer bir önemli proje olan Kuzey Marmara Otoyolu’ndaki çalışmalar kapsamında da devam ettiriyoruz.

Ülkemizde halihazırda devam eden büyük projeler arasındaki Kuzey Marmara Otoyol Projesi, ilgili lokasyondaki karayolu ulaşım sisteminde yaşanan trafik yoğunluğunu azaltmak, yerel ve transit trafiğini rahatlatarak ekonomik, konforlu ve hızlı bir ulaşım hizmeti sağlamak amacıyla tasarlanmış ve 2016 yılında yapılan ihalenin ardından inşa sürecine başlanmıştı. Bu kapsamda ilk olarak Kalyon – Cengiz – Limak – Kolin – RSY – PAK şirketlerinin oluşturduğu Marmara Otoyolu İnşaatı Adi Ortaklığı Ticari İşletmesi, her iki yakada iki farklı şirketle projelendirme ve anahtar teslimi yapım işlerinin müteahhitliğini üstlendiler.

Projenin Avrupa güzergahı 71 km anayol, 10 km bağlantı yolu ve 91 km kavşak kolları olmak üzere 172 km’den oluşuyor. Asya güzergahı ise 121 km anayol, 48 km bağlantı yolu ve 88 km de kavşak kolları olmak üzere toplam 258 km’den oluşuyor. 6 farklı kesime ayrılan projenin Avrupa yakasında 83 km’lik Kınalı-Yassıören (Kesim 1), 62 km’lik Yassıören-Odayeri (Kesim 2), 27 km’lik Habibler-Hasdal (Kesim 7) bulunuyor. Asya güzergahında ise 81 km’lik kurtköy liman bağlantı yolu kavşağı (Kesim 4), 70 km’lik liman bağlantı yolu kavşağı-İzmit (Kesim 5) ve 107 km’lik İzmit-Akyazı yer alıyor.



Avrupa yakasında 29 Ekim’e büyük hazırlık  

Projenin 3 yıl olarak verilen yapım süresinde ikinci yıl geride bırakılırken çalışmalar olağan seyrinden daha hızlı bir şekilde ilerliyor. İstanbul Yeni Havalimanı’nın 29 Ekim 2018 tarihinde açılmasının planlanması sebebiyle, Kuzey Marmara Otoyolu’nun İstanbul Yeni Havalimanı’yla olan bağlantı yollarında hummalı bir çalışma var.

Özellikle Kınalı’dan Yassıören’e kadar olan 40 km’lik Kesim 1, havalimanının hemen kuzeyinde kalan 20 km’lik Kesim 2 ve 2019 yılında bitmesi planlanan Habipler-Hasdal arası Kesim 7’de çalışan Kalyon İnşaat, ihtiyaca göre güncellediği makine ve ekipman parkıyla faaliyetlerini doludizgin sürdürüyor. Bugüne kadar otoyol ile birlikte; metro, üstyapı ve deniz geçişi gibi farklı projelerde yer alarak engin bir inşaat tecrübesi edinen şirket, Kuzey Marmara Otoyol Projesi kapsamındaki yatırımlarında da teknolojiden yararlandı. Bu kapsamda SITECH-Eurasia Kontrol Sistemleri; Kısım 1 ve Kısım 2 yol çalışmalarında firmanın yol düzenleme çalışmalarına katkı sağlamak üzere burada çalışan dozer, greyder ve finişerlere dahil edildi.



SITECH yazı dizisi devam ediyor

Forum Makina dergisi olarak, önceki sayılarımızda başlattığımız ve ilk olarak Gebze-Orhangazi-İzmir Otoyol Projesi kapsamında yer verdiğimiz Sitech-Eurasia Makine Kontrol Sistemleri yazı dizimizi, diğer bir önemli proje olan Kuzey Marmara Otoyolu’ndaki çalışmalar kapsamında da devam ettiriyoruz. Kalyon İnşaat’ın Kesim 2 ve Kesim 1’de çalışan SITECH kullanıcılarının ve ilgili yöneticilerin görüşlerini sizler için derlerken proje kapsamındaki çalışmaların detaylarını da öğrendik…  ,

Kesim 2 Proje Şefi Serkan Dayanıklıoğlu:

SITECH ile bir makine, bir operatör yeterli!



Kuzey Marmara Otoyolu Projesi’nin Kesim 2 hattında proje şefi olarak çalışan Serkan Dayanıklıoğlu, sürdürdükleri çalışmada gelinen noktayı dergimize aktardı ve SITECH-Eurasia Kontrol Sistemleri’nin avantajlarına değindi.

Aktif olarak çalıştığınız Kesim 2 yol projesi hakkında bilgi verebilir misiniz? 

Kuzey Marmara Otoyolu kapsamında, İstanbul Avrupa yakasındaki mevcut TEM’in kuzeyinde, Karadeniz tarafında bir paralel olan otoyol projesi için çalışıyoruz. Müteahhit şirketlerden olan ICA’nın yapmış olduğu yolun İhsaniyeköy’den sonraki kısmını sürdürmekteyiz. 60 km’lik uzunluğu bulunan ve TEM’e bağlanan hat, Kesim 1 ve 2 olarak niteleniyor. Bu yol ile Mahmutbey ve Bahçeşehir bölgesindeki otobüs-kamyon trafiği ve lojistik merkezler, mevcut yolun kuzeyine alınmış olacak. Yeni yapılan üçüncü havalimanının bağlantı yollarını kapsıyor olması ise projenin diğer bir misyonu.

Özellikle Kesim 2 hattının 29 Ekim tarihine kadar bitirilmesi hedefleniyor. Yeni Havalimanı Projesi’nin hemen kuzeyinde kaldığı için en hayati yerin burası olduğunu söyleyebiliriz. Bugünkü teknoloji ile 3,5 yılda bitirilebilecek bu projeyi, toplamda iki yıl gibi bir süre içerisinde bitirmiş oluyoruz. Artık tünelin ucunda ışık görüldü ve iki aylık bir süremiz kaldı. Üstyapı işlerinde yüzde 65 fiziki gerçekleştirme sağlandı. İkincil işler dediğimiz elektrik direkleri, peyzaj, korkuluk gibi çalışmalar da devam ediyor.



Bulunduğunuz projede yapısal ve rakamsal olarak neler yer alıyor?

Burada 10 milyon metreküp civarında dolgumuz vardı ve yaklaşık 42 milyon metreküp kazı yaptık. Projenin 10 km’lik bölümü ise zamanında maden ocaklarının olduğu ve gelişigüzel doldurulmuş olan pasa dediğimiz çürük bir zeminden geçiyordu. Farklı yöntemlerle bölgeyi uygun hale getirdik. Bu yöntemlerden olan kaz-doldur ile sağlam zemini bulana kadar 25-30 m tabana indik ve tekrar yukarıya doğru doldurduk. Deep-mix yöntemi ile zemine foraj yaparak delik açtık ve içerisine çimento basarak sağlamlaştırdık. Yaklaşık 5 km boyunca bu metodu uyguladık. Diğer bir yöntemle de yarma şev içerisine viyadük yaparak Türkiye ve dünyada bir ilki gerçekleştirdik. Çürümüş ve gelişigüzel doldurulmuş zemine 65 m derinliğinde kazıklar çaktık. Zemin üzerine 5-6 m yükselerek viyadük ayaklarını oluşturduk. Moloz ya da pasa viyadüğü olarak adlandırılan bu yol, sağ taşıma, sol taşıma, kuzey yolu ve güney toplama yolları olarak toplamda 2 km’yi buluyor.

Projemizin 59 ve 60. km’leri arasındaki 950 m uzunluğunda olan viyadüğümüzü ise itme sürme yöntemi ile yaptık.



Projeyi nasıl bir makine parkı ile sürdürdünüz?

Öncelikle iki yıl gibi kısa bir sürede bu projenin bitmesinin temel sebebi yoğun makine parkına sahip olmamızdı. Santimetrekareye bir makine gelecek şekilde makine kullanımı yapıldı. Hem kiralama ile hem de kendi bünyemizdeki makinelerle bu işi yapmaya çalıştık ve yenilikçi teknolojiler kullandık. Bunlardan birisi de SITECH Trimble makine kontrol sistemleri oldu.

Kontrol sistemleri ile ilk ne zaman tanıştınız?

İlk olarak 2 yıl önce proje için buraya geldiğimizde görmek istedik. SITECH yetkilileri de gelerek bir demostasyon ile yapılabilecekleri bize anlattılar. Üçüncü havalimanı projesinde sistemi kullanan arkadaşlarımızın yaşadığı avantajları da öğrenerek sistemleri kullanma kararı aldık.



“SITECH ile milimetrik hassasiyetlerle de serim yapabiliyoruz.”

Sistem nasıl ve hangi makinelerle işliyor?

Öncelikle drenaj işlerimiz bittikten sonra, üstyapıya girmeden önce terasman seviyesini +/- 1 cm ile sıfırlarız. Bu çalışmayı önceki projelerde kazık çakarak ve operatörlerin makineleri manuel şekilde yönlendirmesi ile yapardık. Şimdi ise bir operatör ve bir makine, operasyon için yeterli! Biz, GPS’li, çift direkli Trimble sistemini kullanıyoruz. Autocad’de yaptığımız üçgen modeli, greyder ve dozere yüklemek suretiyle makine GPS vasıtasıyla bağlantıya geçiyor. Operatör de kontrol sistemleri sayesinde sıfırlama işlemlerini +/- 1 cm hassasiyetinde tek başına rahatça yapabiliyor.

Ayrıca GNSS sistemleriyle 2 cm hassasiyet ile yapılan reglaj işleri, istenirse robotik total station çözümüyle beraber mm mertebesine düşürülebiliyor. Taşeronlarımız arasından bu sistemi ekskavatörlerle kullananlar da oldu ve memnuniyetlerini belirttiler.

Uygulama esnasında avantajları neler oldu?

SITECH kontrol sistemleri ile tanıştıktan sonra, eskiden çok zahmet çekmiş ve yavaş çalışmışız diyorum. Özellikle dozer ve greyderlere taktığımız GPS sistemleri ile işimiz muazzam derecede kolaylaştı. Terasman sıfırlamalarında, viyadük kodlamalarında, beton öncesi ve sonrası çalışmalarda büyük faydalarını gördük. 2 yılda tamamlıyor olacağımız bu yol projesinde, 3-4 aylık bir süreyi SITECH sayesinde kısalttık diyebiliriz. Yap-işlet-devret projelerini düşünürseniz ve günlük kazancınızı hesaplarsanız, bu teknolojiye yatırdığımız paranın kat be kat fazlasını geri almış oluyoruz.

“2 yılda tamamlıyor olacağımız bu yol projesinde, 3-4 aylık bir süreyi SITECH sayesinde kısalttık diyebiliriz”

Bu avantajları örneklemek gerekirse; drenaj bitiminin ardından projenin üstyapı işlerine tesliminden önce yapılan sıfırlama işlemi 5 günü bulur. Bir dönüm arazide, 10 metrede bir yatayda ve düşeyde kazıklar çakıp, yarma dolgularını yazarken de 5 civarı personel gerekir. Kazıkları çakarken geçirilen zaman, çakım işleminin ardından personelin beklemesi ve operatöre tarif edilmesi operasyon sürecini uzatırken maliyeti de artırır. Kontrol sistemleri ise bu süreyi 2-3 saatte indirgiyor.

Ayrıca şev konusu da hassastır. Bir yeri yapamadığınız takdirde onarması zorlu olur. Özellikle dibe indiğinizde o şev dolgu tutmayabilir. Fakat operatör, bu sistemle bir sanatçı gibi çalışıp muazzam bir hassasiyetle şevleri yaratıyor.



SITECH-Eurasia ekibinden nasıl bir destek gördünüz?

Haritacı ve operatörlerimize birkaç saat eğitim vererek sistemin pratik bir şekilde öğrenilmesini sağladılar. Ufak tefek sorunlar olduğunda da kendilerini aradık. Ekstra sabit batarya alarak çalışmalarımızı destekledik. Dolayısıyla öğrenim sürecini problem yaşamadan atlattık. Akıllı telefona alışan bir insanın eski telefona dönmeyeceği gibi biz de bu sistemleri kullanmayı sürdüreceğiz.



Kalyon İnşaat Makine İkmal Genel Müdürü Ekrem Karacan:
“SITECH’ten hizmet, teknoloji ve uygulanabilirlik olarak memnunuz”

“Kalyon grubu olarak bu projede toplamda 380 adet kendi ekipmanımız ve sayısı 500’ü bulan kiralık ekipmanla faaliyet gösteriyoruz. Kuzey Marmara Otoyol Projesi Avrupa yakası çalışmalarında yararlanmak üzere aldığımız 2 adet greyder, 2 adet dozer ve 3 adet de finişer için SITECH-Eurasia Trimble Kontrol Sistemleri alımı gerçekleştirdik. Ayrıca 10 adet kiralık makinelerimiz için de 10 adet sistem kiralaması yaptık. İlk olarak havaalanı pist inşaatında finişerlerde rahatça kullanma şansı bulduk. Kuzey Marmara Otoyol İnşaatı projesinde ise özellikle greyderle reglaj yaparken operatörün en büyük yardımcısı bu sistemler oldu. Günümüzde iyi yetişmiş operatörlerin de azaldığını hesaba katarsak çalışmalarımızda SITECH Trimble’nin gereken hassasiyeti sağladığını görüyoruz.

Biz SITECH Eurasia’dan hizmet, teknoloji ve uygulanabilirlik olarak çok memnunuz. Sistemin bize kazandırdıklarının yanında; SITECH-Eurasia ekibine kolay ulaşım sağlamamız, uzman kadrosuyla yanımızda olmaları, eğitim ile montaj desteği vermeleri ve hızlı çözüm üreterek devamlılığı sağlamaları doğru bir tercih yaptığımızı gösteriyor. Dolayısıyla artık her ihtiyaç duyduğumuzda SITECH-Eurasia Trimble’dan bu sistem ve hizmeti alırız. 

Eğer bu sistemi kullanmasaydık da çalışmalarımızı bitirebilirdik. Fakat bir işi birden fazla kez yapmak durumunda kalabilir, personel sayımızı artırır ve zaman kaybı yaşardık. Şimdi ise ölçüm ekibinin işi hafiflediği için haritacı çalışanlarımızı doğru yerlere istihdam ederek avantaj sağlıyoruz.”



Kesim 1’deki çalışmalara SITECH hız kazandırıyor 

Kuzey Marmara Otoyolu’nun Kesim 1 hattındaki çalışmalar, 1a ve 1b olarak ikiye bölünmüş durumda ilerliyor. Kınalı kavşağından başlayıp tünellerin çıkışına kadar olan 1a bölgesinin etüt şefliğini yürüten Cengiz Yakup Çebioğlu, kendi bölgesinde yaklaşık 2 milyon ton kazı miktarı ve 4 milyon ton dolgu miktarının kaldığını belirtiyor. Çebioğlu’nun verdiği bilgilere göre Kesim 1’de bugüne kadar 14 milyon tona yakın kazı yapılmış. Kalan toplam kazı miktarı ise 3 milyon 371 bin metreküp, dolgu ise 11 milyon 495 metreküp.

Gece ayrı gündüz ayrı avantaj 

1a bölgeside Kınalı ve Silivri, 1b bölgesinde ise Nakkaş ve Çatalca kavşaklarının bulunduğunu ve imalatlarının devam ettiğini belirten Çebioğlu, yolun açılışının 2019 yılı ortalarını bulacağını belirtiyor. Canlı trafikte çalışmak, hava şartları, kış koşullarında daha az gün ışığı görme gibi faktörler dolayısıyla emniyetli çalışmak adına işlemlerin bu bölgede daha yavaş ilerlediğini ifade eden Çebioğlu, en büyük yardımcılarından birisinin de SITECH Kontrol Sistemleri olduğunu vurguluyor ve şu bilgileri veriyor:


 
“Kesim 1 olarak, 4 greyder ve 3 dozerde kontrol sistemlerini kullanıyoruz. Kullandığımız 3 aylık dönemde özellikle sıfırlamada ve reglajda avantajlarını görüyoruz. Yüksek performansla açık arazilerde çok daha seri imalat yapmamızı sağlıyor. Kazık çakma ve kotlamalardaki eğrilme ve yıkılmalar ortadan kalkıyor, işin durmaması sağlanmış oluyor. Çalışma sisteminin matematiğe dayalı olması da insan hatasını azaltıyor.  Ayrıca gece çalışmalarında, karanlıkta kazık kontrolü, ip çekme gibi işlemlerle uğraşılması ve o esnada aydınlatmaların verdiği yanılsamalar gibi yorgunken gözümüzden kaçabilecek unsurlar, bu sistemle ortadan kalkıyor.

“Çalışma sisteminin matematiğe dayalı olması da insan hatasını azaltıyor”

Sistemin geleceği kaçınılmaz

Bu sistemler gelişmiş ülkelerde çok daha uzun süredir kullanılıyor. Bizde ise fiyat/performans oranı ya da müteahhitler ile ilgili bir sürü denklem var. Firmaların bu yatırımı bir kere yaptıktan sonra, uzun süreli kullanabileceklerini algılaması lazım. Devamlı yol yapan bir firmaysanız, bir süre sonra performansınız ve hızınız artıyor.”



Kalyon İnşaat Makine Müdür Yardımcısı Miraç Serdar:
“SITECH Trimble, operatörlerin gelişimine de katkı sağlıyor”

“Sıfırlama çalışmalarında bir greyder ve bir dozerde kullandığımız sistemlerden duyduğumuz memnuniyet neticesinde kullanım sayısını artırdık. SITECH Trimble sayesinde ölçme ekibinin işi hafifledi. Klasik sistemde yapılan ön hazırlıklara gerek kalmadı. Yetkin bir operatör ve başındaki amir/mühendis ile sıfırlama işlemi sorunsuz gerçekleşebiliyor. Yine terasmanı hazırlayan toprak ekibimiz de sistemden oldukça memnun. Hatta makine arızalansa dahi klasik sisteme geçmeyip arızanın giderilmesini bekliyorlar. Önümüzdeki dönemde sıcak karışım ve aşınma çalışmaları için finişerlerimizde de sistemleri kullanacağız.

“SITECH- Eurasia ekibinden başta eğitim olmak üzere pek çok desteği alıyoruz”

Ayrıca bu kontol sistemleri, gelişen teknolojinin bir ürünü olduğu için operatörlerimizin ufkunun açılmasına da katkı sağlıyor. Tecrübeli olup dijital sistemlerle arası olmayan operatörlerimiz de bu sistem sayesinde teknolojiye aşinalık kazanmış oluyorlar. SITECH- Eurasia ekibinden başta eğitim olmak üzere pek çok desteği alıyoruz. Memnun olmadığımız yerde derhal bizimle ilgileniyorlar. Zaten bu ilgi ve memnuniyet neticesinde alımların devamını getirdik.”



“Günde 400 metre ilerlerken 1 km’ye çıktık”

Kesim 2’de projenin en zorlu bölümünde çalışan Murat Tosya, topograf olarak görev yapıyor. Tosya, Cat’in D9-T, D8-T ve D7-E dozerleri ile yine Cat’in 2 adet 14M ve bir 12M greyderlerine uygulanan direkli GPS sistemleriyle ilgili şu bilgileri veriyor:

“Burada bir baz istasyonu kurduk ve kapsamına projede gerekli olan bilgileri yükledik. Eskiden bu sistemi ip çekerek, kazık çakarak ve yolun kenarlarını işaretleyerek yapardık. Şimdi ise bir makine dev bir kadro gibi kendi halinde uyguluyor. Dozerlerde tek, greyderlerde çift bıçakla çalışıyoruz ve sistem bıçak kontrolünü bile otomatik ayarlıyor. Operatör sadece hıza ve yöne karar veriyor. Neticede günde 400 metre ilerlerken şimdi 1 km yapabiliyoruz. Bu da yüzde 150 hız artışı demek. Operasyon ve işçilik anlamında da 4 kişi çalışması ve total station kurulumu gibi faktörler devre dışı kaldı.



“Sistem kullanımı çok basit” 

Cat D8-T Dozer Operatörü Doğan Yatkın, biraz tecrübenin yeterli olmasıyla birlikte sistemin kullanımının çok basit olduğunu belirtiyor. Yatkın, “Her türlü araziye istenen eğim veriliyor. Artık kabin içerisinden ne kadar dolgu ve yarma olduğunu görebiliyoruz. Operatör tecrübesi ise daha dikkatli bir kullanım için gerekli. Takip için gözün ekranda olması gerek. Dönüşler de dikkatli yapılmalı. Tüm bu hassasiyetler için sistemi kullanmadan önce gerekli eğitimleri aldım.” diyor.



“Trimble olmadan greyder kullanmak zor geliyor”

Cat 120 M Greyder Operatörü Ali Kelletaş artık göz kararı çalışmadıklarını belirterek, “Şimdi ise sistemi ayarlıyor, projeyi giriyor ve düğmeye basıyoruz. Hangi km’de çalışıyorsak o km’nin projesini sistemden giriyoruz. Sonrasında da manuelden otomatiğe geçiyoruz. Makine sıfırlamayı kendisi yapıyor. Günde en az 1 km yapabiliyoruz. Artık bu sistemler olmadan greyder kullanmak zor geliyor” ifadelerini kullanıyor.